Gəlin Azərbaycan mətbəxi ilə tanış olaq.

Azərbaycan mətbəxi: bölgələr və ənənələr üzrə kulinariya səyahəti

Azərbaycan mətbəxi ölkənin zəngin tarixini və müxtəlif coğrafiyasını özündə əks etdirir, türk, fars və Şərqi Avropa mədəniyyətlərinin təsirlərini özündə birləşdirir. Onun yeməkləri dadlı ət və təzə məhsullardan tutmuş unikal süd məhsulları və desertlərə qədərdir. Kənd təsərrüfatı ölkənin landşaftında dərin kök salmış Azərbaycan ət, balıq, meyvə, tərəvəz və ədviyyatların müxtəlif seçimlərinə malikdir. Bu yerli inqrediyentlər həm qədim ənənələrə, həm də müasir yeniliklərə malik olan mətbəxinin mərkəzidir.

Tarixi və mədəni əsaslar

Tarixən Azərbaycan mətbəxi ölkənin yamyaşıl çəmənliklərində çiçəklənən kənd təsərrüfatı həyat tərzi olan çobançılıqla formalaşıb. Ölkənin İpək Yolu üzərində strateji mövqedə yerləşməsi qonşu bölgələrdən gələn müxtəlif dad və texnikaları özündə birləşdirərək mətbəx ənənələrini daha da zənginləşdirmişdir. Ət, xüsusilə quzu, mal əti və quş əti Azərbaycan mətbəxinin əsas məhsuludur, Xəzər dənizindən nərə və qızılbalıq kimi balıqlar da mühüm rol oynayır.

Əsas Tərkibi və Bişirmə Texnikaları

Meyvə və tərəvəzlər, o cümlədən badımcan, pomidor, ispanaq, kələm və yaşıl lobya yeməklərdə geniş istifadə olunur, tez-tez nanə, keşniş, şüyüd və tərxun kimi müxtəlif təzə otlarla tamamlanır. Abşeron yarımadasında yerli olaraq yetişdirilən qiymətli ədviyyat olan zəfəran bir çox milli xörəklərə dad verir. Azərbaycan xörəkləri çox vaxt nəsildən-nəslə ötürülən ənənəvi mis qablarla hazırlanır.

Azərbaycan səhər yeməyi və qəlyanaltılar

Ənənəvi Azərbaycan səhər yeməyində tez-tez təndir çörəyi və bal ilə müşayiət olunan yağ, ağ pendir və qatıq kimi süd məhsulları var. Yumurta, xüsusən kuku (Azərbaycan otlarından olan frittata) məşhur səhər yeməyidir. Yüngül qəlyanaltılar üçün azərbaycanlılar göy (bir boşqab təzə yaşıl otlar), çoban (pomidor və xiyar salatı), müxtəlif turşulardan ləzzət alırlar.

Regional yeməklər və ixtisaslar

Azərbaycanın mətbəxi regional baxımdan müxtəlifdir, ölkənin hər bir bölgəsi yerli məhsullara, ədviyyatlara və kulinariya ənənələrinə əsaslanan unikal yeməklər təklif edir. Budur müxtəlif bölgələrdən məşhur yeməklərin tədqiqi:

Abşeron və Bakı

Paytaxtda və ətraf rayonlarda zəfəranlı düyü plovu, qutab (ət, pendir və ya göyərti ilə doldurulmuş xörək), dolma (üzüm və ya kələm yarpağına bükülmüş ət və düyü) geniş yayılmışdır. Qutab və badımcan dolması kimi yeməklər yerli ot və tərəvəzə olan sevgini əks etdirir.

Şəki rayonu

Şəki özünəməxsus yeməyi olan Şəki piti ilə məşhurdur, qoyun əti, şabalıd və noxuddan hazırlanan şorba ənənəvi olaraq gil qabda verilir. Bölgə həm də şirniyyatları, xüsusilə Şəki paxlavası , qoz-fındıq qatlanmış bal ilə isladılmış xəmiri ilə tanınır.

Gəncə rayonu

Gəncə şəhəri ayrı-ayrılıqda bişirilən və dadlı bulyonla süfrəyə verilən piti kimi doyumlu yeməklər təklif edir. Gəncəlilərin daha bir sevimlisi Turşu kababıdır , turş gavalıdan tort sousunda marinadlanmış quzu kababıdır.

Naxçıvan Rayonu

Fərqli kulinariya ənənələri ilə tanınan Naxçıvan lavaş (təndirdə bişmiş nazik çörək), şor (duzlu pendir), qovurma (soğan, pomidor və zəfəranla bişmiş quzu əti) kimi xörəkləri ilə fəxr edir. Bölgənin gündəlik yeməklərində süd və çörəkdən istifadə etməsi onun pastoral həyat tərzini vurğulayır.

Lənkəran rayonu

Azərbaycanın cənubunda yerləşən Talış bölgəsi ləvəngi , bişmiş toyuq və ya qoz, soğan və quru meyvələrlə doldurulmuş balıq kimi yeməkləri təqdim edir və unikal şirin və ləzzətli dad profilini təqdim edir.

Qarabağ bölgəsi

Zəngin irsi ilə məşhur olan Qarabağda qovurma (otlu bişmiş quzu əti) və qarabağ kətəsi (təzə otlar və ya pendirlə doldurulmuş ləzzətli tort) kimi yeməklər var. Bölgə həmçinin müxtəlif kabablar, xüsusilə də lula kabab , qiymə şişi üzrə ixtisaslaşmışdır.

Quba və Xaçmaz

Şimal-şərq bölgəsində alma, armud kimi meyvələr mətbəxdə mühüm yer tutur. Məşhur desertin yerli variantı olan Quba paxlavası mütləq sınanmalıdır.

Milli Xörəklər və İkonik Yeməklər

Ölkədə bəzi yeməklər Azərbaycan mətbəxinin sinoniminə çevrilib:

• Plov (Plov) : Plovun 200-dən çox variantı var, hər birində ət, tərəvəz və quru meyvələrin müxtəlif kombinasiyası var. İmzalı versiyalara şirin plov (quru meyvəli) və qurma plovu (quzu və soğan ilə) daxildir.
• Kabablar : Quzu, mal əti, toyuq və hətta balıq ətləri marinadlanır və manqalda bişirilir, çörək və narşərab (tort nar sousu) ilə verilir.
• Dolma : Üzüm və ya kələm yarpağına bükülmüş dolma qiymə, düyü və göyərti qarışığı ilə doldurulur.
   

Azərbaycan desertləri

Azərbaycan desertləri zənginliyi və yerli inqrediyentlərin istifadəsi ilə tanınır. Novruz bayramında paxlava (paxlava), şəkərbura (fındıqla doldurulmuş aypara formalı xəmir) və şorqoğal (ədviyyatlarla ətirli şirin xəmir) dad edilir. Digər məşhur yeməklərə firni (düyü pudinqi) və girmapadam (qoz dolu xəmir) daxildir.

Alkoqolsuz İçkilər

Azərbaycan yeməklərini tez-tez armudda (armudşəkilli stəkanlarda) mürəbbə və ya meyvə konservləri ilə verilən qara çay müşayiət edir. Digər məşhur içki ayrandır , bir çox yeməklərin zəngin, ədviyyatlı dadlarını tamamlayan, duz ilə qarışdırılmış soyuq qatıq içkisidir.